Trung Quốc: ‘Ẩn Số’ Định Hình Giá Dầu Toàn Cầu Bằng Kho Dự Trữ Khổng Lồ

Giữa những cơn gió ngược của nền kinh tế toàn cầu và sự tái cấu trúc của bản đồ năng lượng, giá dầu thô quốc tế vẫn thể hiện khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Trong khi giới đầu tư thường đổ lỗi cho sự cắt giảm sản lượng của OPEC+ hay rủi ro địa chính trị, một yếu tố then chốt nhưng ít được công khai đang âm thầm định hình thị trường: Chiến lược tích trữ dầu thô khổng lồ của Trung Quốc.

Bài viết này, dựa trên phân tích từ các cơ quan năng lượng hàng đầu và dữ liệu cập nhật, sẽ bóc tách chiến lược dự trữ của Bắc Kinh—từ việc chuyển hướng nhập khẩu dầu Nga đến mục tiêu dự trữ chiến lược kéo dài—qua đó làm rõ cách quốc gia láng giềng này đang trở thành “nhà điều tiết ẩn” của giá năng lượng toàn cầu. Các nhà đầu tư cần phải hiểu rõ biến số này để định vị danh mục năng lượng của mình.

1. Tích Trữ: Lực Cầu Giả Định Nâng Đỡ Giá Dầu

Trong khi nhu cầu tiêu thụ thực tế tại Trung Quốc, đặc biệt là nhu cầu nhiên liệu công nghiệp, chỉ phục hồi ở mức độ vừa phải sau đại dịch, hoạt động nhập khẩu dầu thô của nước này lại duy trì ở mức cao kỷ lục xuyên suốt năm. Giới chuyên gia tài chính và năng lượng đồng thuận rằng động lực chính không phải là tiêu thụ, mà là tích trữ.

• Tốc độ ‘Chưa Từng Thấy’: Cục Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) ước tính tồn kho dầu của Trung Quốc đã tăng trung bình 900.000 thùng/ngày trong phần lớn thời gian từ đầu năm đến nay (Nguồn: EIA, Cập nhật Q3/2025). Tốc độ này, như Giám đốc nghiên cứu toàn cầu của Gunvor, Frederic Lasserre, mô tả là “ấn tượng chưa từng thấy”, tương đương với việc rút gần 1 triệu thùng dầu khỏi thị trường giao ngay toàn cầu mỗi ngày.
• Tác động lên Giá: Hành động tích trữ quy mô lớn này tạo ra một “lực cầu giả định” (phantom demand), làm đối trọng với những lo ngại về nhu cầu yếu ớt ở các nền kinh tế phát triển và sự gia tăng sản lượng ngoài OPEC. Chính điều này đã giúp giá dầu Brent và WTI trụ vững trong phạm vi $70-$85 USD/thùng (Mức giá dao động gần nhất, theo Trading Economics, Cập nhật Đầu Q4/2025).

2. Mục Tiêu Chiến Lược: Dự Trữ Kéo Dài Đến Năm 2026

Chiến lược tích trữ không chỉ là hành động nhất thời mà là một kế hoạch dài hơi, có tính chất an ninh năng lượng quốc gia.

• Mở Rộng Lưu Trữ Thương Mại: Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), do kho dự trữ chiến lược quốc gia (SPR) đã gần đạt ngưỡng, Chính phủ Trung Quốc đang chuyển trọng tâm sang việc mở rộng dự trữ tại các cơ sở thương mại, thông qua các tập đoàn dầu khí quốc doanh (Sinopec, PetroChina) và thậm chí là các nhà máy lọc dầu tư nhân (Nguồn: IEA World Energy Outlook, 2025).
• Dự Báo Dài Hạn: Chuyên gia Toril Bosoni của IEA nhận định đà tích trữ này được dự báo sẽ kéo dài ít nhất đến năm 2026. Điều này biến các doanh nghiệp tư nhân thành “đối tác lưu trữ chiến lược lâu dài” của nhà nước, một mô hình quản lý rủi ro năng lượng độc đáo.

3. Cân Nhắc Địa Chính Trị: Dầu Nga và Các Lệnh Trừng Phạt

Bối cảnh địa chính trị cũng là một yếu tố phức tạp trong chiến lược nhập khẩu của Trung Quốc.

• Phản ứng với Trừng phạt: Các tập đoàn dầu khí lớn của Trung Quốc đã tạm thời ngưng hoặc giảm thiểu việc mua dầu thô từ Nga sau khi Mỹ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với các công ty năng lượng liên quan đến Moscow ( Nguồn: Báo cáo thị trường của Reuters và Bloomberg, Q3/2025). Điều này nhằm đánh giá rõ ràng hơn rủi ro tuân thủ (compliance risk) và tác động của lệnh cấm vận.
• Vai trò của Nhà máy Lọc dầu Tư nhân: Mặc dù các “ông lớn” thận trọng, các nhà máy lọc dầu tư nhân quy mô nhỏ hơn (thường được gọi là “teapot refineries”) vẫn được dự báo sẽ tiếp tục mua dầu Nga với giá chiết khấu, nhưng với các biện pháp giao dịch phức tạp và kín đáo hơn để né tránh trừng phạt. Điều này cho thấy Trung Quốc đang cân bằng giữa an ninh năng lượng/giá rẻ (dầu Nga chiết khấu) và rủi ro địa chính trị (trừng phạt của phương Tây).

Kho dự trữ dầu khổng lồ, khó đoán định của Trung Quốc đã và đang trở thành một biến số vĩ mô mới mà các nhà đầu tư năng lượng không thể bỏ qua. Bắc Kinh đã chuyển mình thành một “người điều tiết ẩn” của thị trường: mỗi thùng dầu được đưa vào các kho chứa ở Thiên Tân hay Ninh Ba đều trực tiếp hỗ trợ giá dầu Brent và WTI.

Trong ngắn hạn, khối lượng dự trữ này có thể là tấm đệm an toàn, giúp làm dịu các cú sốc nguồn cung đột ngột. Tuy nhiên, về lâu dài, khả năng giải phóng lượng dầu này ra thị trường (nếu nhu cầu nội địa phục hồi mạnh hoặc vì mục tiêu hạ nhiệt giá) sẽ là một rủi ro giảm giá tiềm tàng, định hình lại mô hình định giá năng lượng toàn cầu trong nhiều năm tới. Nhà đầu tư nên theo dõi sát sao dữ liệu nhập khẩu và tồn kho gián tiếp của Trung Quốc để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.